UKRAYNA’NIN DIŞ TİCARET POLİTİKASI
Ukrayna’nın Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) üyelik başvurusu bulunmakla birlikte henüz üyeliği gerçekleşmemiştir. DTÖ üyeliği hedefi nedeniyle Ukrayna’nın dış ticaret politikası DTÖ ile Avrupa Birliği (AB) ve diğer uluslararası ticari ve ekonomik kuruluşlarla bütünleşme ve liberalizasyon amacı çerçevesinde şekillenmektedir.
5 Nisan 2001 tarihli ‘Ukrayna Gümrük Tarifesi Hakkında Kanun’ ile tespit edilen Ukrayna Gümrük Tarifesi’ne göre Ukrayna’da aşağıdaki ticari rejimler mevcuttur:
-Milli rejim veya en çok kayrılan ülke rejimi (bu rejim uyarınca milli rejim tanınan ülkeler menşeli malların ithalatında gümrük vergileri normal gümrük vergisinin %50’si nispetinde tahsil edilmektedir.) Türkiye’ye bu rejim uygulanmaktadır.
Milli Rejim Tanınan Ülkeler
|
ABD
|
İsveç
|
|
Almanya
|
İsviçre
|
|
Arjantin
|
İtalya
|
|
Avusturya
|
Kanada
|
|
BAE
|
Kırgızistan
|
|
Belçika
|
Kore Cumhuriyeti
|
|
Beyaz Rusya
|
Letonya
|
|
Brezilya
|
Libya
|
|
Bulgaristan
|
Litvanya
|
|
Çek Cumhuriyeti
|
Lübnan
|
|
Cezayir
|
Macaristan
|
|
Çin Halk Cumhuriyeti
|
Mısır
|
|
Danimarka
|
Moğolistan
|
|
Endonezya
|
Moldova
|
|
Estonya
|
Özbekistan
|
|
Finlanda
|
Polonya
|
|
Fransa
|
Portekiz
|
|
Gine
|
Romanya
|
|
Güney Kore
|
Rusya Federasyonu
|
|
Gürcistan
|
Slovakya
|
|
Hindistan
|
Slovenya
|
|
Hırvatistan
|
Tunus
|
|
Hollanda
|
Türkiye
|
|
İngiltere
|
Türkmenistan
|
|
İran
|
Vietnam
|
|
Irlanda
|
Yugoslavya
|
|
İspanya
|
Yunanistan
|
|
İsrail
|
|
-Genel rejim (gümrük vergisi tam olarak tahsil edilir.)
2004 yılı başı itibariyle ortalama gümrük vergisi %10,48’dir.
-Serbest Ticaret Anlaşması İmzalanan Ülkeler:
Azerbeycan, Beyaz Rusya, Ermenistan, Estonya, Gürcistan, Kazakistan, Letonya, Litvanya, Moldova, Özbekistan, Rusya Federasyonu ve Türkmenistan.
Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan hariç, Ukrayna ile eski SSCB ülkeleri ve Baltık ülkeleri (Estonya, Litvanya, Letonya) arasında imzalanan serbest ticaret anlaşmaları çerçevesinde, lüks tüketim vergisine tabi mallar hariç, sözkonusu ülkeler menşeli ürünlerin ithalatında karşılıklı olarak gümrük vergisi alınmamakta, sadece KDV tahsil edilmektedir. Ukrayna’nın Rusya Federasyonu ve Beyaz Rusya ile yapmış olduğu özel anlaşma çerçevesinde bu ülkeler menşeli ürünlerin ithalatında karşılıklı olarak KDV de tahsil edilmemektedir. Ancak, bazı mallar bu istisnalardan muaf bulunmaktadır. Bu mallar arasında beyaz şeker, alkol derecesi hacmi itibariyle %80 veya daha fazla olan tağyir edilmemiş etil alkol, alkol derecesi hacmi itibariyle %80'den az olan tağyir edilmemiş etil alkol, alkol derecesi ne olursa olsun tağyir edilmiş etil alkol ve diğer alkollü içkiler, tütün veya tütün yerine geçen maddelerden yapılmış purolar, uçları açık purolar ve sigaralar yer almaktadır. Söz konusu muafiyet listesinde zaman zaman değişiklikler olabilmektedir. Ayrıca, canlı büyükbaş hayvanlar ile koyunlar, düveler, ayçiçeği ve kenevir tohumu, büyükbaş hayvan derisi ile koyun ve kuzu derisi, demir ve çelik hurdalarının Ukrayna’dan Rusya Federasyonuna ihracatında ihraç vergisi tahsil edilmektedir.
19 Eylül 2004 tarihinde Ukrayna’nın Yalta şehrinde Ukrayna, Rusya Federasyonu, Beyaz Rusya ve Kazakistan arasında Tek Ekonomik Alan Anlaşması imzalanmıştır. Ancak, Ukrayna bu anlaşma’ya DTÖ ve AB ile ilişkilerine zarar vermemesi amacıyla bazı çekincelerle imza atmıştır. Tek Ekonomik Alan, taraf ülkelerin kendi aralarında AB ‘ne benzer bir yapılanmaya gitmelerini hedeflemektedir. Anlaşma’da öngörülen hedeflerin gerçekleştirilmesi için teknik çalışmalar sürmekle birlikte henüz tamamlanmamıştır.
İhracatla İlgili Temel Kurallar
Anti-damping vergilerine tabi ürünlerin ihracatı Ekonomi ve Avrupa Billiği İle Entegrasyon Bakanlığı’nca kayda alınması gerekmektedir. Değerli metaller ve taşlar, bazı AB ülkelerine, ABD ‘ye ve Endonezya’ya ihraç edilen yassı metal ürünler (rolled), ferrous hurda metaller, AB’ne ve ABD’ye ihraç edilen bazı tekstil ürünleri, lazer okuma sistemleri için diskler, bu disklerin üretimi için gerekli matrisler ve matris formları, ferro silikon manganez, ozona zarar veren maddeler ile ozona zarar veren maddeler ihtiva etmesi muhtemel maddelerin ihracatı lisansa veya kotaya tabidir.
İhraç fiyatlarının benzeri ürünler için oluşan dünya fiyatlarından daha düşük olmaması gerekmektedir. Ekonomi ve Avrupa Birliği İle Entegrasyon Bakanlığı, aralarında metal ürünler, ferro silikon manganez, canlı hayvan, işlenmemiş deri ve ayçiçeği tohumunun da bulunduğu bazı ürün grupları için zorunlu gösterge niteliğinde ihraç fiyatları tespit etmeye yetkili kılınmıştır.
Ukrayna’da yerleşik ihracatçılar ihraç gelirlerini 90 gün içinde Ukrayna’ya getirmek zorundadırlar.
